[กะ-กุด] (มค. กกุธ) น. ไม้กุ่ม, ไม้รกฟ้า; หนอกโค; เครื่องประดับเกียรติยศกษัตริย์.

น. เครื่องประดับเกียรติยศของพระเจ้าแผ่นดินมี ๕ อย่าง เรียกว่า เบญจราชกกุธภัณฑ์ คือ ๑. แส้จามรี ๒. มงกุฎ ๓. พระขรรค์ ๔. ธารพระกร ๕. ฉลองพระบาท, บางแห่ง ว่า ๑. พระขรรค์ ๒. เศวตฉัตร ๓. มงกุฎ ๔. ฉลอง พระบาท ๕. พัดวาลวีชนี; ในอภิธานัปปทีปิกา คาถาที่ ๓๕๘ ระบุว่ามี ๕ คือ ๑. ขคฺค = พระขรรค์ ๒. ฉตฺต = ฉัตร ๓. อุณฺหิส = อุณหิส (พระมหาพิชัยมงกุฎ) ๔. ปาทุกา = ฉลองพระบาท ๕. วาลวีชนี = พัดหรือแส้จามรี.

กกุธภัณฑ์ : [กะกุดทะ-] น. เครื่องหมายความเป็นพระราชาธิบดี ตามที่แสดงไว้ในบรมราชาภิเษก ร. ๗ คือ ๑. พระมหาพิชัยมงกุฎ ๒. พระแสงขรรค์ชัยศรี ๓. ธารพระกร ๔. วาลวีชนี (พัดกับแส้จามรี) ๕. ฉลองพระบาท รวมเรียกว่า เบญจราชกกุธภัณฑ์. (ป. กกุธ ว่า เครื่องหมายความเป็นพระราชา + ภณฺฑ ว่า ของใช้; ระบุไว้ในอภิธานัปปทีปิกา คาถาที่ ๓๕๘ ว่า พระขรรค์ ฉัตร อุณหิส ฉลองพระบาทวาลวีชนี คือ มีฉัตรแทนธารพระกร; ในจดหมายเหตุบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ ๒ มีทั้งฉัตรและธารพระกร พระแสงขรรค์ พระแสงดาบ วาลวีชนี พระมหาพิชัยมงกุฎ และฉลองพระบาท รวมเป็น ๗ สิ่ง.(รูปภาพ เบญจราชกกุธภัณฑ์)วาลวีชนี ที่ปรากฏวัตถุเป็นพัดกับแส้จามรีนั้น แต่ก่อนเป็นพัดใบตาลอย่างที่เรียกว่า พัชนีฝักมะขาม ต่อมาท่านเห็นควรเป็นแส้จามรีจะถูกกว่า เพราะศัพท์ว่า วาลวีชนี หมายความเป็นแส้ขนโคชนิดหนึ่ง จึงสร้างแส้จามรีขึ้น แต่ก็ไม่อาจเลิกพัดใบตาลของเก่า เป็นอันรวมไว้ทั้ง ๒ อย่างในเครื่องที่เรียกว่า วาลวีชนี).

(มค. กกุสนฺธ) น. พระนามของพระพุทธเจ้าองค์ที่หนึ่ง, บางทีเรียกว่า พระกกุสันโธ.

น. คางคกไฟ, คางคกขนาดใหญ่ กล่าวกันว่าตามตระพักเขาที่มันอยู่หญ้าจะไม่ขึ้น เพราะพิษของมัน สัตว์บินผ่านมาก็จะพลัดตกลงมาเป็นอาหารใช้ทำยาสะกด, จงโคร่ง โจงโคร่ง ก็เรียก.

กง ๑ : น. เรียกคำหรือพยางค์ที่มีตัว ง สะกด ว่า แม่กง หรือ มาตรากง. กง ๒ : น. วง, ส่วนรอบของล้อเกวียนหรือล้อรถม้าเป็นต้น, เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ขนมกง, บางทีก็ใช้เข้าคู่กับคํา วง ว่า เป็นวงเป็นกง; ไร่ล้มลุกที่ถางป่าเป็นหย่อม ๆ ตามเนื้อที่และกั้นเป็นขอบเขตไว้. (กลอน) ก. แวดล้อม เช่น ม้ากันม้ากง. (ไทยสิบสองปันนาและสิบสองจุไทย กง ว่า ขอบเขตที่ล้อม เช่น ดินกง คือ ดินที่ล้อมเป็นขอบเขตไว้, ร่ายกง คือไร่ที่ล้อมเป็นขอบเขตไว้). กง ๓ : น. ไม้รูปโค้งที่ตั้งเป็นโครงเรือ (เทียบมลายู กง, ตะเลง กง, ในความเดียวกัน); ไม้สําหรับดีดฝ้ายมีรูปเหมือนคันธนู เรียกว่าไม้กง หรือ ไม้กงดีดฝ้าย (เทียบอะหม ไม้กงดีดฝ้าย และ คันกระสุน ว่า กง; พายัพ ว่า โก๋ง ได้แก่ คันกระสุน), เสลี่ยงที่มีพนักโค้งเหมือนกงเรือ เรียกว่า เสลี่ยงกง. กง ๔ : น. ปลามังกง. (ประถม ก กา ในจินดามณี). กง ๕ : ดู จงโคร่ง, โจงโคร่ง.

กงเกวียน : น. ล้อเกวียน.

(สว.) เวรสนองเวร การหมุนเวียนของชีวิตมีทุกข์สุขสับเปลี่ยนกันไป.

กงเกวียนกำเกวียน : (สํา) ใช้เป็นคําอุปมาหมายความว่า เวรสนองเวร, กรรมสนองกรรม, เช่น ทําแก่เขาอย่างไร ตนหรือลูกหลานเป็นต้นของตนก็อาจจะถูกทำในทำนองเดียวกันอย่างนั้นบ้าง เป็นกงเกวียนกําเกวียน.

(จ. บุญคุณ) น. พิธีทำบุญให้ผู้ตาย เป็นพิธีสำคัญของพุทธบริษัทฝ่ายมหายานนิกายจีนและญวน กระทำ ๕ วันนับแต่วันตาย กับเมื่อครบ ๗ วัน ๓๕ วัน ๕๐ วัน ๑๐๐ วัน, ในพิธีพระสงฆ์มหายานสวดอัญเชิญพระพุทธเจ้ามาสู่ที่พิธี เชิญดวงวิญญาณของผู้ตายมารับบุญ เสร็จแล้วส่งกลับไปปรโลก ในพิธีมีสิ่งสำคัญอย่างหนึ่งคือกระดาษเงินกระดาษทอง กระดาษทำเป็นรูปเครื่องใช้ต่างๆ และกระดาษธนบัตรปลอม เพื่อเผาส่งไปให้ผู้ตายได้ใช้ในโลกคนตาย.